Θεραπείες DNA
Οι ψυχικές διαταραχές όπως και κάθε σωματική ασθένεια χρειάζονται αντιμετώπιση. Κάθε ψυχική διαταραχή δεν πρέπει να αγνοείται, ούτε να αντιμετωπίζεται με υπομονή και αναμονή στο χρόνο. Για την αντιμετώπιση της απαιτείται τις περισσότερες φορές ένας συνδυασμός θεραπευτικών παρεμβάσεων όπως φαρμακοθεραπεία, ψυχοθεραπεία, συμβουλευτική, ψυχοκοινωνική εκπαίδευση κ.ά.
Φαρμακευτική Θεραπεία
Οι ψυχικές διαταραχές έχουν βιολογικό υπόστρωμα: πρόκειται σίγουρα για «ψυχολογικές» διαταραχές, αλλά τα αίτια είναι βιολογικά, οργανικά, όπως η διαταραχή του θυρεοειδή αδένα, ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση. Έτσι λοιπόν μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο από ψυχιάτρους, με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή. Συχνά, ιδιαίτερα στην Ελλάδα, υπάρχει η τάση κάποιος να απευθύνεται στον ψυχολόγο, δίνοντας έτσι το μήνυμα σε κάθε κατεύθυνση, ότι δεν πρόκειται για κάτι σοβαρό. Αυτό μπορεί να βολεύει για λόγους κοινωνικούς, αλλά ίσως και εγωισμού, τον ίδιο τον ασθενή, την οικογένεια του, καθώς επίσης και τον ψυχολόγο για άλλους λόγους, όμως εγκυμονεί σοβαρούς κινδύνους, όπως η αυτοκτονία. Ο ψυχολόγος δε μπορεί και δεν πρέπει να ασχολείται με τη φαρμακοθεραπεία, αφού δεν έχει ιατρικές γνώσεις και σπουδές και οφείλει να παραπέμπει, με επιμονή, οποιοδήποτε σοβαρό ή δύσκολο στην κατανόηση του περιστατικό, σε ψυχίατρο, είτε ο ασθενής αναφέρει αυτοκτονικό ιδεασμό, είτε όχι.
Επίσης πολύ συχνά στη χώρα μας τον ψυχίατρο προσπαθούν να τον αντικαταστήσουν άλλες ειδικότητες, όπως αυτή του νευρολόγου, ο οποίος ειδικεύεται 6 μήνες στην Ψυχιατρική, γεγονός που σίγουρα τον καθιστά αναρμόδιο να διαχειριστεί ψυχιατρικά θέματα. Πόσες φορές δεν ακούμε τη φράση «έχω τα νεύρα μου, θα πάω σε νευρολόγο»;! Σήμερα η ειδικότητα της Νευρολογίας και της Ψυχιατρικής είναι τελείως αυτόνομες και δεν έχουν καμία συνάφεια μεταξύ τους. Αυτή η ευκολία πολλών ανθρώπων να τις θεωρούν παρόμοιες επιστήμες οφείλεται και στο γεγονός ότι 30-35 χρόνια πριν μπορούσαν οι γιατροί να λάβουν με ένα χρόνο σπουδών παραπάνω και τις δύο ειδικότητες. Αυτό βέβαια ήταν σε εποχές που η Ψυχιατρική ήταν ακόμη σε πρωτόγονα, σε σχέση με σήμερα, στάδια. Άλλες ειδικότητες που προσπαθούν να διαχειριστούν, συνήθως με οικτρά αποτελέσματα, ασθενείς με ψυχιατρικά προβλήματα είναι αυτή του γενικού παθολόγου και του γενικού ιατρού. Έχουν ίσως κάποια σχετική ικανότητα να αναγνωρίσουν πως πρόκειται για κάποια ψυχική ασθένεια, αλλά δε μπορούν σίγουρα να θέσουν διάγνωση και σε καμία περίπτωση να θέσουν την κατάλληλη θεραπεία και να διαχειριστούν ψυχιατρικά περιστατικά. Παρ’ όλα αυτά, τα ποσοστά συνταγογράφησης ψυχιατρικών φαρμάκων από μη ψυχιάτρους, παραμένουν σε υψηλότατα επίπεδα στην Ελλάδα!
Ας μην αναφέρουμε βέβαια «εναλλακτικούς» και άλλους μη ιατρούς, που μπορεί να ωθήσουν ακόμη και σε μοιραία έκβαση τη νόσο.
Ως ανεπιθύμητη ενέργεια φαρμάκου ορίζεται η απάντηση στη λήψη του, η οποία είναι επιβλαβής, αθέλητη και εμφανίζεται με τις συνήθεις δόσεις. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες επιτείνουν τα προβλήματα υγείας των ασθενών, αυξάνουν τη νοσηρότητα και τη θνητότητα και διογκώνουν το κόστος. Μια σημαντική βλάβη από τη χρήση φαρμάκων σε λίγους ασθενείς μπορεί να καταστρέψει την αξιοπιστία, τη συμμόρφωση και την επιτυχία ενός προγράμματος θεραπείας.
Φήμες και μύθοι σχετικά με τις ανεπιθύμητες ενέργειες των φαρμάκων μπορεί να εξαπλωθούν γρήγορα και πολύ δύσκολα εκριζώνονται χωρίς τεκμηριωμένα στοιχεία. Είναι απαραίτητη η συνεργασία ψυχιάτρου – ασθενή ώστε η φαρμακοθεραπεία να είναι η βέλτιστη δυνατή, λαμβάνοντας υπόψη τις ανάγκες του ασθενή γενικότερα, βλέποντας πέρα από την ικανότητα ύφεσης των συμπτωμάτων. Αυτό σημαίνει πως τα φαρμακευτικά σκευάσματα θα πρέπει να έχουν καλή ανοχή.
Ο ασθενής θα πρέπει να αναφέρει τυχόν ανεπιθύμητες ενέργειες και να απαιτεί από τον Ψυχίατρο να τις αντιμετωπίσουν ή, αν αυτό δεν είναι εφικτό, να αντικατασταθεί το φάρμακο. Φυσικά αυτό προϋποθέτει και από την πλευρά του Ψυχιάτρου τις απαραίτητες γνώσεις ψυχοφαρμακολογίας, αλλά και την ενημέρωση του για τις τελευταίες εξελίξεις σε αυτόν τον τομές.
Ορίζεται η διαταραχή στο φυσιολογικό κύκλο της σεξουαλικής ανταπόκρισης, η οποία προκαλεί έντονη ατομική δυσφορία ή διαπροσωπικά προβλήματα, που κυριαρχούν στην κλινική εικόνα. Θα πρέπει να υπάρχουν ενδείξεις, από το ιστορικό, τη σωματική εξέταση ή από εργαστηριακά ευρήματα ότι η διαταραχή αυτή προκαλείται από την χρήση της φαρμακευτικής ουσίας και θα πρέπει να μη μπορεί να αποδοθεί σε κάποια άλλη αιτία.
Διαταραχή της σεξουαλικής λειτουργίας μπορεί να προκληθεί σε μια ή σε περισσότερες φάσεις της σεξουαλικής λειτουργίας. Αποτελεί μια από τις πιο σημαντικές ανεπιθύμητες ενέργειες των ψυχοτρόπων φαρμάκων. Η συχνότητα εμφάνισης της δεν είναι σαφής, λόγω του ότι είναι δύσκολος ο διαχωρισμός των συμπτωμάτων της νόσου, από τις ανεπιθύμητες ενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής. Επίσης, οι ασθενείς με ψυχικές νόσους έχουν υψηλό κίνδυνο σεξουαλικής δυσλειτουργίας, λόγω της επίδρασης της ίδιας της νόσου στις διαπροσωπικές σχέσεις και στη συμπεριφορά.
Συστηματικές μελέτες αναφέρουν επίσης ότι υψηλά ποσοστά σεξουαλικών διαταραχών παρατηρούνται σε ασθενείς που είναι υπό φαρμακευτική αγωγή με ψυχοτρόπα, αλλά και σε ασθενείς που δε λαμβάνουν ψυχοφάρμακα. Συγκεκριμένα εκτιμήθηκαν ποσοστά 30-80% στις γυναίκες και 45-80% στους άντρες. Λαμβάνοντας όμως υπόψη την έλλειψη σχετικών μελετών σε αυτόν τον τομέα, είναι πιθανό η πραγματική συχνότητα των άλλων ψυχικών νόσων να παρουσιάζεται υποεκτιμημένη. Επίσης αναφέρεται ότι οι ψυχίατροι υποεκτιμούν σημαντικά την παρουσία σεξουαλικής δυσλειτουργίας καθώς και ελάττωσης της ερωτικής επιθυμίας, αν συγκριθούν με τις αναφορές των ιδίων των ασθενών.
Σήμερα υπάρχουν πολλοί τρόποι αντιμετώπισης των σεξουαλικών διαταραχών από ψυχοτρόπα φάρμακα. Για τη σωστή αντιμετώπιση αυτών των τόσο σημαντικών και ιδιαίτερων διαταραχών, είναι απαραίτητη μια σωστή και ενδελεχής διερεύνηση από Σεξολόγο – Ψυχίατρο διαπιστευμένο από το Πανεπιστήμιο και όχι από “αυτοδίδακτους Σεξολόγους! Μόνο αυτός μπορεί να θέσει διάγνωση και ανάλογη ασφαλή θεραπεία. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει αντίστοιχη ιατρική ειδικότητα στο Πανεπιστήμιο.
Η σύγχρονη λήψη δύο ή περισσοτέρων φαρμάκων μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση κάποιας μεταξύ τους αλληλεπίδρασης που θα έχει σαν συνέπεια τη μείωση ή την αύξηση της δράσης ενός απ’ αυτά.
Α) Φαρμακοκινητικές αλληλεπιδράσεις
Η δίοδος του φαρμάκου στον οργανισμό περνά από τα στάδια της λήψης, της απορρόφησης (γαστρεντερικό), του μεταβολισμού (ήπαρ) και της απέκκρισης (νεφροί). Αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα σε αυτά τα στάδια μπορεί να προκαλέσει αύξηση ή μείωση της ποσότητας του φαρμάκου που φθάνει στη θέση δράσης του.
Προκαλείται μείωση της παροχής του φαρμάκου στον οργανισμό:
- Από μειωμένη απορρόφηση από το γαστρεντερικό σωλήνα. Παράδειγμα αποτελεί η ταυτόχρονη λήψη σιδήρου και τετρακυκλινών, τα οποία σχηματίζουν χημικές ενώσεις και μειώνεται η απορρόφησή τους.
- Από την επαγωγή των ηπατικών ενζύμων που μεταβολίζουν τα φάρμακα. Η επαγωγή των ηπατικών ενζύμων μεταφράζεται σε αύξηση του ρυθμού μεταβολισμού και μείωση της διαθεσιμότητας του επαγόμενου φαρμάκου στον οργανισμό. Γνωστοί επαγωγείς είναι το κάπνισμα και ο χρόνιος αλκοολισμός. Φάρμακα των οποίων οι συγκεντρώσεις στο πλάσμα μειώνονται με το μηχανισμό της επαγωγής (επαγόμενα), μπορεί κατά τη διακοπή λήψεως του επαγωγέα να αυξηθούν δραματικά έως και σε τοξικά όρια.
- Από την αναστολή της πρόσληψης του φαρμάκου από τα κύτταρα-στόχους.
Αύξηση της παροχής του φαρμάκου στον οργανισμό μπορεί να προέρχονται:
- Από την αναστολή των ηπατικών ενζύμων που μεταβολίζουν τα φάρμακα. Η αναστολή μεταφράζεται σε αυξημένες και παρατεταμένης διάρκειας συγκεντρώσεις του φαρμάκου που μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές ανεπιθύμητες παρενέργειες.
- Από την αναστολή της νεφρικής απέκκρισης που μπορεί να οδηγήσει σε αυξημένες συγκεντρώσεις ενός φαρμάκου στον οργανισμό.
- Από την εκτόπιση ενός φαρμάκου από τις πρωτεΐνες του πλάσματος. Οι θέσεις σύνδεσης των φαρμάκων με τις πρωτεΐνες του πλάσματος δεν είναι ειδικές και μπορεί ένα φάρμακο να εκτοπίσει ένα άλλο αυξάνοντας την ποσότητα του αδέσμευτου φαρμάκου στο πλάσμα.
Β) Φαρμακοδυναμικές αλληλεπιδράσεις
Αφορούν τη φαρμακολογική δράση των φαρμάκων και συμβαίνουν μεταξύ φαρμάκων με όμοια ή ανταγωνιστική δράση. Είναι οι πιο συχνές αλληλεπιδράσεις που μπορεί να εμφανιστούν σε ασθενείς. Οι ευνοϊκές μπορεί να χρησιμοποιηθούν στη θεραπευτική για την επίτευξη καλύτερου θεραπευτικού αποτελέσματος. Υπάρχουν όμως και οι ανεπιθύμητες που μπορεί να είναι σοβαρές.
Για όσα φάρμακα αλληλεπιδρούν με το αλκοόλ ακόμα και με απειροελάχιστη ποσότητα αλκοόλης στο αίμα οι συνέπειες μπορεί να είναι σοβαρές και να επιφέρουν βαρύτατη κλινική συμπτωματολογία.
Είναι πολύ σημαντική η γνώση των σοβαρών αλληλεπιδράσεων των φαρμάκων στη θεραπευτική. Κατά τη συνταγογράφησή τους απαιτείται προσοχή και είναι απαραίτητο ο γιατρός να γνωρίζει τα φάρμακα που λαμβάνει κάποιος προτού χορηγήσει άλλα, καθώς η σοβαρότητα των αλληλεπιδράσεων ποικίλει από ασθενή σε ασθενή.
Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται στη χορήγηση φαρμάκων στις ακόλουθες περιπτώσεις:
- Ασθενείς με χρόνιες παθήσεις όπως υπέρταση, διαβήτη, καρδιοπάθειες κ.ά.
- Ηλικιωμένοι και ασθενείς με ηπατική και νεφρική δυσλειτουργία
- Ασθενείς που λαμβάνουν ψυχιατρικά φάρμακα και κατασταλτικά του ΚΝΣ
- Ασθενείς που λαμβάνουν αντιαλλεργικά φάρμακα
- Ασθενείς που λαμβάνουν αντιβιοτικά, αντιμυκητιασικά
- Ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά
- Ασθενείς σε ορμονική θεραπεία
ΣΥΝΕΔΡΙΕΣ ΜΕΣΩ ΙΝΤΕΡΝΕΤ
Για άτομα που διαμένουν εκτός Αττικής είναι διαθέσιμη η επικοινωνία, η συμβουλευτική και η διαχείριση προβλημάτων μέσω ιντερνέτ (Skype, Facetime). Μπορείτε να καλέσετε για να ενημερωθείτε σχετικά στο 2107247010.
«Ψυχοθεραπεία» είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μορφές θεραπείας οι οποίες στοχεύουν στην επίλυση προβλημάτων ψυχολογικής ή ψυχοσωματικής υφής καθώς και την απόκτηση γνώσης των ψυχικών μηχανισμών ενός ατόμου, μέσω της δημιουργίας μιας σχέσης με έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο και με την χρησιμοποίηση ειδικών μεθόδων και τεχνικών οι οποίες θεμελιώνονται σε συγκεκριμένες επιστημονικές θεωρίες.
Οι τεχνικές αυτές χρησιμοποιούν ως μόνο επικοινωνιακό μέσο, το λόγο.
Σκοπός της ψυχοθεραπείας είναι να επιφέρει δραστικές αλλαγές σε δυσλειτουργικούς τρόπους σκέψης, καθώς και δυσλειτουργικές συναισθηματικές αντιδράσεις και συμπεριφορές.
Υπάρχουν πολλά είδη ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων, όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική, η διαπροσωπική, η συστημική, η ψυχοδυναμική, η ψυχαναλυτική (που βασίζεται στη θεωρία του Freud), κ.ά. Στην ουσία, όλες οι μέθοδοι ψυχοθεραπείας, ανεξάρτητα κατεύθυνσης, αποτελούν ειδικές διεργασίες μάθησης. Η μάθηση αυτή είναι δυνατόν να παράγει σημαντικές αλλαγές στις γνωστικές, τις συναισθηματικές, αλλά ακόμη και τις νευροβιολογικές λειτουργίες του ανθρώπου.
Ο απώτερος στόχος της ψυχοθεραπείας είναι η αναδόμηση του τρόπου σκέψης, η βελτίωση της προσωπικότητας και της συμπεριφοράς του. Επιμέρους στόχοι περιλαμβάνουν την επίλυση εσωτερικών συγκρούσεων και προβλημάτων, τη θεραπεία ψυχοπαθολογικών συμπτωμάτων, τη βελτίωση ψυχολογικών δεξιοτήτων, αλλά και γενικότερα την προσωπική ανάπτυξη του ατόμου.
Ο συνδυασμός της Ψυχοθεραπείας με τη Φαρμακοθεραπεία μπορεί να είναι πολύ πιο αποτελεσματικός από τη χρήση μιας μόνο μορφής θεραπείας.
Θα πρέπει να τονιστεί ότι ψυχοθεραπεία και ψυχανάλυση δεν είναι ταυτόσημες έννοιες, όπως πιστεύουν μερικοί. Ψυχοθεραπεία είναι ένας γενικός όρος που αναφέρεται σε μορφές θεραπείας οι οποίες στοχεύουν στην επίλυση προβλημάτων ψυχολογικής υφής μέσω της δημιουργίας μιας σχέσης με έναν ειδικό θεραπευτή και με τη χρησιμοποίηση ειδικών τεχνικών που βασίζονται σε μια συγκεκριμένη θεωρία.
Οι τεχνικές αυτές είναι βεβαίως καθαρά ψυχολογικές, δηλαδή το μόνο επικοινωνιακό μέσον που χρησιμοποιούν είναι ο λόγος.
Μετά την απαραίτητη αυτή εισαγωγή θα πρέπει να επισημανθεί ότι η μοναδική ψυχοθεραπεία η οποία έχει συστηματικά μελετηθεί και έχει βρεθεί να παρουσιάζει σημαντικό θεραπευτικό αποτέλεσμα στον πανικό και την αγοραφοβία είναι η γνωσιακή – συμπεριφορική.
Τα χαρακτηριστικά της ψυχοθεραπείας αυτής είναι α) ότι είναι σύντομης διάρκειας (π.χ. 3 μήνες), β) εστιάζει την προσοχή της στα τωρινά προβλήματα και όχι τόσο στο παρελθόν όπως άλλες, γ) βασίζεται στη στενή συνεργασία του θεραπευτή και του θεραπευομένου και δ) βασίζει το αποτέλεσμά της περισσότερο στη δουλειά που θα κάνει ο θεραπευόμενος μεταξύ των συνεδριών στο σπίτι του και όχι τόσο εντός των συνεδριών.
Νεότερες Εξελίξεις – DNA
Το ιατρείο μας συνεργάζεται με εταιρεία έρευνας, ανάπτυξης και εφαρμογών μοριακής βιολογίας, που ειδικεύεται και προσφέρει εξειδικευμένες διαγνωστικές φαρμακογενετικές εξετάσεις DNA.
Είναι γνωστό ότι τα φάρμακα και άλλες θεραπευτικές αγωγές επιδρούν διαφορετικά σε κάθε άτομο. Οι διαφορετικές αντιδράσεις στις φαρμακευτικές αγωγές οφείλονται είτε σε εξωτερικούς παράγοντες, όπως διατροφή, τρόπος ζωής, αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα είτε σε παράγοντες που σχετίζονται με το DNA του ατόμου και συγκεκριμένα με τα ένζυμα του συστήματος μεταβολισμού των φαρμάκων.
Μακροχρόνιες έρευνες έδειξαν ότι οι γενετικές διαφοροποιήσεις στα ένζυμα του συστήματος μεταβολισμού των φαρμάκων αποτελούν τον πιο σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει την απόκριση του ασθενή στα φάρμακα.
Επάνω στο θέμα αυτό έχει αναπτυχθεί μια καινούργια επιστήμη: η φαρμακογενετική, η οποία μελετά τις γονιδιακές διαφοροποιήσεις στα ένζυμα που επηρεάζουν το μεταβολισμό και τη δράση των φαρμάκων στον άνθρωπο.
Μπορείτε να καλέσετε για να ενημερωθείτε σχετικά στο 210 7247010.
Αναστάσιος Παπακωνσταντίνου MD MSc
Ψυχίατρος – Ψυχοθεραπευτής – Σεξολόγος
ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ
Διεύθυνση: Παπαδιαμαντοπούλου 4 & Βασιλίσσης Σοφίας, 115 28, Αθήνα
Σταθμός Μετρό: (Μέγαρο Μουσικής)
Τηλέφωνο: 210 7247010
Email: info@sexologia.gr , info@psyxiatros-athina.gr